NGHỆ THUẬT LÀM MẸ

NGHỆ THUẬT làm Mẹ

THIÊN PHÚC

Muốn mang lại hạnh phúc cho gia đình, các bậc Hiền Mẫu chúng ta cố gắng sống tốt đẹp hơn, hoàn thiện bản thân hơn; đồng thời, làm cho con cái cũng sống tốt đẹp và hoàn thiện hơn. Trong hai việc đó, việc nuôi dạy con cái là hết sức quan trọng, và rất nhiều khó khăn, đòi hỏi không chỉ có thiện chí mà còn phải khôn ngoan nữa.

Xin các bậc Hiền Mẫu hãy lắng nghe mấy điểm gợi ý nho nhỏ sau đây, để cho việc nuôi dạy con cái của chúng ta được thành công tốt đẹp. 

1. Cầu nguyện, phó thác, vững tin vào Chúa

Chúng ta có bổn phận phải nuôi dạy con cái, nhưng kết quả công việc đó không hoàn toàn tùy thuộc vào nỗ lực của chúng ta, mà còn tùy thuộc ở Thiên Chúa nữa. Chúng ta chỉ giống như người trồng cây, vun tưới, bón phân, chăm sóc cho cây... nhưng chỉ Thiên Chúa mới làm cho cây lớn lên (x. 1 Cr 3,6-7). Vì thế, để nuôi dạy con cái cho kết quả, chúng ta cần cầu nguyện, phó thác và vững tin vào Chúa. Không có Ngài, chúng ta không làm được việc gì (x. Ga 15,5b).

Chúng ta đừng quá cậy dựa vào sức mình, vào khả năng dạy dỗ của mình. Nhiều khi chúng ta đem hết tâm hồn và nỗ lực ra để khuyên lơn, dạy điều hay lẽ phải cho con cái, nhưng chúng vẫn chứng nào tật nấy. Tại sao? Vì ý chí của con người đã bị tội lỗi làm cho yếu đuối. Ai trong chúng ta cũng đều cảm nghiệm được sự yếu đuối ấy như thánh Phaolô đã diễn tả:

«Điều tôi muốn thì tôi không làm, nhưng điều tôi ghét thì tôi lại cứ làm» (Rm 7,15).

Con cái chúng ta cũng yếu đuối như chúng ta, chúng rất hiểu những gì là tốt đẹp phải làm, những gì là xấu xa phải tránh, nhưng cũng như chúng ta, chúng không làm nổi, không tránh nổi. Và theo thánh Phaolô, Đức Kitô chính là người có thể giải thoát chúng ta khỏi sự yếu đuối ấy:

«Ai sẽ giải thoát tôi khỏi thân xác phải chết này? Tạ ơn Thiên Chúa, nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta» (Rm 7,24-25).

Vì thế, trong việc nuôi dạy con cái, chúng ta phải nhờ cậy vào Đức Kitô rất nhiều.

Thêm vào đó, không phải chúng ta như thế nào, hay muốn con cái chúng ta như thế nào thì chúng sẽ ra như thế ấy. Tục ngữ có câu: «Cha mẹ sinh con, trời sinh tính». Nhiều người dạy dỗ con cái người khác thì thành công, nhưng dạy dỗ con mình thì thất bại: «Dao sắc không gọt được chuôi». Vì thế, chúng ta đừng chỉ cậy vào khả năng dạy dỗ của mình, mà hãy trông cậy vào Thiên Chúa, bằng cầu nguyện, hãm mình, và vững tin ở Chúa.

Cũng đừng bao giờ thất vọng khi thấy con cái không được như ý mình. Còn ai đáng thất vọng về con cái hơn bà thánh Monica, thế mà nhờ cầu nguyện, hãm mình và vững tin ở Chúa, con của bà cho dù hết sức tội lỗi, đã trở về với Chúa, không những thế, còn trở nên một giám mục, và hơn nữa, một vị thánh, là thánh Augustinô.

2. Giúp con sống đời Kitô hữu tốt đẹp

Lệnh truyền của Chúa sau đây phải được áp dụng trước tiên trong gia đình: «Anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ... dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em» (Mt 28,19-20). Trước khi Phúc Âm hóa xã hội và thế giới, ta hãy Phúc Âm hóa chính mình và gia đình mình đã. Hãy biến con cái của chúng ta thành những Kitô hữu tốt. Làm sao để chúng thật sự tin Chúa, yêu Chúa và dấn thân theo Chúa. Khi chúng thật sự tin và yêu Chúa, việc giáo dục chúng coi như đã thành công.

Vì thế, phải làm sao để đời sống tâm linh của chúng đi vào chiều sâu, nghĩa là có tương quan thân thiện với Chúa, có đời sống cầu nguyện, biết hy sinh bản thân cho Chúa và tha nhân. Hãy tập cho chúng ngay từ hồi còn nhỏ có thói quen đọc Kinh Thánh, và bày tỏ với Chúa những tư tưởng, tâm tình có trong đầu. Tất cả những việc đó là thức ăn cần thiết cho đời sống tâm linh của chúng.

Người mẹ nào có đời sống tâm linh vững vàng sẽ cảm thấy dễ dàng hơn trong việc huấn luyện đời sống tâm linh cho con cái. Thật vậy, người ta chỉ có thể cho đi những gì mình có, và không thể cho những gì người ta không có. Vì thế, muốn con cái có đời sống nội tâm sâu xa, thì chính mình phải có trước đã. Khi con cái đã có tương quan thân thiện với Thiên Chúa rồi, thì việc giáo dục chúng trở nên nhẹ nhàng, vì không phải ta giáo dục chúng, mà chính Thiên Chúa. 

3. Biểu lộ tình thương cho con cái

Con người luôn luôn cần tình thương. Không tình thương, con người không thể sống và phát triển được. Con cái chúng ta cũng thế. Tình thương chính là thức ăn, là cơm bánh chúng phải dùng hàng ngày để có thể phát triển bình thường về tâm linh, tâm lý, để có thể trở nên tốt lành, xả kỷ, vị tha... Những đứa trẻ không cảm nhận được tình thương của cha mẹ thường dễ trở nên ích kỷ, khó thương và khó dạy.

Các bậc Hiền Mẫu tuy rất yêu thương con, nhưng lại hay ngại tỏ ra cho chúng thấy, cứ sợ chúng ỷ lại, nhõng nhẽo, mà không nhìn thấy tai hại của việc ấy. Nhiều đứa trẻ than phiền với chúng bạn, hay với hàng xóm rằng mẹ của nó không hiểu và không yêu thương nó. Ý nghĩ đó khiến tâm hồn chúng càng ngày càng trở nên cằn cỗi, chua cay, co mình lại, và tệ hại nhất là chúng không thể tin tưởng vào tình yêu của Thiên Chúa.

Thật vậy, đối với con cái, người mẹ là hình ảnh cụ thể nhất của tình yêu Thiên Chúa. Chính qua tình thương của người mẹ mà con cái hiểu và cảm nghiệm được tình yêu thương của Thiên Chúa. Có điều gì chúng ta cảm nhận được về Thiên Chúa mà không xuất phát từ những kinh nghiệm cụ thể đâu?

Vì thế, muốn con cái mình cảm nhận được tình yêu của Thiên Chúa, để đáp lại tình yêu của Ngài, để sẵn sàng hiến thân cho Ngài, trước hết chúng ta phải làm sao để chúng cảm nghiệm được chính tình thương của chúng ta, rồi mới nói về tình yêu của Thiên Chúa sau. 

4. Không những «dạy» mà còn phải «dỗ»

Như đã nói trên, con cái chúng ta cũng gặp tình trạng yếu đuối như chúng ta: «Điều tôi muốn thì tôi không làm, nhưng điều tôi ghét thì tôi lại cứ làm...». Chúng cũng cần một sức mạnh bên ngoài nào đó tác động vào trợ giúp cho ý chí yếu đuối của chúng. Và không có sự trợ giúp nào hữu hiệu, vô hại và hữu ích cho bằng tình thương, được biểu lộ qua sự dỗ dành. Tiếng Việt của chúng ta thường ghép hai từ «dạy» và «dỗ» lại với nhau: «dạy dỗ» . Muốn dạy thì phải dỗ, không dỗ không dạy được.

Thật vậy, cổ nhân nói: «Giáo đa thành oán». Dạy nhiều, nói nhiều, răn đe nhiều, roi vọt nhiều mà không khéo léo dỗ dành, con cái sẽ khó chịu, thậm chí không thèm nghe nữa. Khi ta dạy nhiều quá, chúng có thể im lặng mà không lắng nghe, chúng bỏ ngoài tai tất cả. «Dỗ» bao hàm nhiều nghĩa: có thể là vỗ về, an ủi, dẫn dụ, có thể là khuyến khích, hứa điều tốt đẹp, có thể là bảo chúng làm điều mình dạy để được điều chúng đang mong ước, v.v... Nhưng «dỗ» luôn luôn là một biểu lộ êm ái, ngọt ngào của tình thương, của sự mềm dẻo, ân cần. Dỗ cách này không được thì dỗ cách khác, dỗ đủ cách không được mới nên dùng tới đe dọa, hình phạt. Thay vì nói: «Con học đi, không học là bố đánh đòn đấy !» thì nói thật ngọt ngào: «Con ráng học đi, học xong bố sẽ chở con đi chơi một vòng», hay «Ráng học nhe con, hôm nọ bố nghe cô giáo khen con trước mặt các phụ huynh khác làm bố hãnh diện về con lắm !».

5. Nói chuyện tâm tình với con cái

Con cái và cha mẹ chỉ thông cảm và hiểu được tình thương của nhau khi đối thoại thường xuyên. Không đối thoại, tình thân giữa cha mẹ và con cái không thể có được. Sở dĩ một người nào đó trở thành bạn thân của ta là vì ta và người ấy năng tâm sự với nhau, nên hiểu được lòng nhau. Vì thế, cha mẹ phải cảm thấy thích thú khi nói chuyện với con cái, khi lắng nghe chúng tâm sự, và làm sao để chúng cũng thích thú khi nói chuyện với mình.

Hãy coi chúng là những người bạn hơn là người dưới mình. Hãy bắt chước thái độ của Đức Kitô đối với môn đệ: «Thầy không gọi anh em là tôi tớ nữa, vì tôi tớ không biết việc chủ làm. Nhưng Thầy gọi anh em là bạn hữu, vì tất cả những gì Thầy nghe được nơi Cha của Thầy, Thầy đã cho anh em biết» (Ga 15,15). Chỉ khi con cái ta sẵn sàng bầy tỏ tất cả những gì chúng nghĩ trong đầu, không giấu giếm vì sợ hãi hay ngại ngùng, ta mới có thể dạy dỗ chúng đúng hướng và hữu hiệu.

Mỗi gia đình là một thế giới nho nhỏ, một giáo hội nho nhỏ, một xứ đạo nho nhỏ mà chúng ta, những bậc Hiền Mẫu, phải hướng dẫn, phải là mục tử. Là mục tử của gia đình, chúng ta hãy trở nên mục tử tốt lành theo gương Đức Giêsu (x. Ga 10, 11.14). Hãy làm sao để nói được như Ngài: «Tôi đến để cho chiên được sống và sống dồi dào» (Ga 10, 10b), «Tôi biết các chiên tôi và các chiên tôi biết tôi» (Ga 10, 14), «Tôi hy sinh mạng sống mình vì đàn chiên» (Ga 10, 11b.15b).

Đó là 5 yếu tố cần thiết để các chị giúp con cái mình trở nên những người con hiếu thảo trong gia đình, những con người hữu dụng ngoài xã hội, và nhất là những công dân của Nước Trời ngày mai trên thiên quốc.

Mái ấm của chúng ta tốt hay xấu, có biến thành «Thiên đàng trần gian» hay không, là tùy thuộc vào chúng ta, vào sự điều khiển gia đình và nuôi dạy con cái của chúng ta. Nuôi dạy con cái cho tốt, chính là góp phần làm cho thế giới tốt đẹp hơn, cho Giáo Hội thánh thiện hơn, là xây dựng Nước Trời, biến trần gian thành Vương Quốc của Thiên Chúa (x. Kh 11,15). Chúc các chị thành công và gặt hái được những thành quả mỹ mãn.